Pierwsze wzmianki o świętowaniu przez chrześcijan niedzieli jako Dnia Pańskiego pochodzą z czasów apostolskich (Dz 20,7-14; 1Kor 11, 20-27). Niedziela, pierwszy dzień po szabacie był dniem świętym, ustanowionym na sposób stały i charakteryzował się regularnością niedzielnych zgromadzeń. Obok sprawowania Eucharystii (łamanie chleba), Kościół czasów apostolskich celebrował niedzielę przez głoszenie Słowa Bożego oraz spełnianie uczynków miłosierdzia. A więc niedziela dla pierwszych chrześcijan była czasem wzmożonej aktywności religijnej, chociaż w ówczesnych uwarunkowaniach historycznych, niedziela była dla wszystkich normalnym dniem pracy.

W II wieku podjęto pierwsze próby teologicznego uzasadnienia obowiązku świętowania niedzieli. Pierwsze symptomy prawnego podejścia do obowiązku świętowania niedzieli pochodzą z IV wieku. W kanonie XXI synodu w Elwirze z 306r. przewidziana jest ekskomunika dla tych, którzy będąc obecni w mieście lub na wsi nie wzięli udziału w niedzielnej liturgii trzy razy z rzędu. Z chwilą ogłoszenia edyktu cesarza Konstantyna Wielkiego w 321r. niedziela stała się państwowym dniem wolnym od pracy.

Począwszy od średniowiecza aż do czasów współczesnych dużą rolę w umawianiu poglądu o konieczności świętowania niedzieli i obowiązku uczestniczenia w niedzielnej Mszy odegrało Pięć Przykazań Kościelnych - 2. w niedzielę i święta we Mszy św. nabożnie uczestniczyć, oraz 10 Przykazań Bożych - 3. pamiętaj abyś dzień święty święcił. Pierwsza ustawa powszechna odnosząca się do świętowania niedzieli tj. wysłuchania Mszy św. oraz powstrzymywania się od niedozwolonych zajęć pochodzi z 1917r. i zawarta jest w Kodeksie Prawa Kanonicznego. Kodeks Jana Pawła II z 1983r. mówi o formach świętowania niedzieli: uczestniczenie we Mszy, oddawanie czci Bogu, przeżywanie radości właściwej Dniowi Pańskiemu, korzystanie z należytego odpoczynku duchowego i fizycznego, udział w liturgii Słowa Bożego oraz modlitwa indywidualna w gronie rodziny, we wspólnocie. Wierni mogą także uczestniczyć w celebracji Eucharystycznej w kościele chrześcijańskim, niekatolickim, jeśli w tym Kościele jest ważny sakrament Eucharystii, a fizycznie niemożliwe jest uczestniczenie w kościele katolickim. Uczestniczenie we Mszy w niedzielę i święta jest nie tylko obowiązkiem lecz równiez koniecznym warunkiem osiągnięcia życia wiecznego. Nigdy nie rozpadnie się taka rodzina, która wiernie świętuje Dzień Pański. Powstrzymywanie się od prac i zajęć, które utrudniają niedzielne świętowanie, wierny w swoim sumieniu powinien to ocenić i zdecydować, czy są one w tym dniu konieczne oraz czy nie utrudniają jemu lub innym świętowania Dnia Pańskiego.

Msza św. - Eucharystia jest sensem Bożego nawiedzenia, jest sakramentem - świętym znakiem obecności i działania żywego Jezusa tu i teraz; koniecznością staje się uświadomienie sobie, iż każde słowo wypowiedziane przez kapłana podczas sprawowania tego sakramentu ma wielka moc - uobecnia łaskę Bożą. To sam Bóg zwraca się do nas podczas każdej Mszy, indywidualnie do każdego z nas, poczujmy się zatem kochanymi, wybranymi przez Boga i umiłowanymi. Tu nie ma żadnej pychy. Najstarszy znany opis, poza Ewangelią - opis Ostatniej Wieczerzy, pochodzi od św. Justyna, a więc z połowy II wieku:

"W dniu zaś zwanym Dniem Słońca, odbywa się zebranie w jednym miejscu wszystkich razem, z miast i ze wsi. Tedy czyta się Pamiętniki Apostolskie albo Pisma Prorockie, póki czas na to pozwala. Potem, gdy lektor skończy, przełożony daje żywym słowem upomnienie i zachętę do naśladowania tych nauk znakomitych. Następnie wszyscy z miejsc powstajemy i modlimy się. Po czym, jak się już powiedziało, gdy modlitwa się skończy, przynoszą chleb oraz wino i wodę, a przełożony zanosi modlitwy tudzież dziękczynienie, ile tylko może, lud zaś z radością odpowiada: amen. Wreszcie następuje rozdawanie i rozdzielanie wszystkim tego, co się stało Eucharystią, nieobecnym zaś rozsyła się ją przez diakonów. Ci, którym się dobrze powodzi i którzy dobrą mają wolę, dają, co chcą, a wszystko co się zbierze, składa się na ręce przełożonego. On zaś roztacza opiekę nad sierotami, wdowami, chorymi albo z innej przyczyny cierpiącymi niedostatek, nad więźniami, obecnymi gosćmi, jednym słowem spieszy z pomocą wszystkim, co są w potrzebie."

W celebracji Eucharystii wyróżnia się trzy elementy. Pierwsza część, którą dziś nazywamy liturgią Słowa, pochodzi ze schematu żydowskiej liturgii synagogalnej. Druga, dziś określana mianem liturgii Eucharystii, pochodzi z liturgii domowej, jaka była celebrowana w szabat, a szczególnie uroczyście podczas Święta Paschy - w rodzinie, przy stole. Trzeci element to wspólnotowa miłość miłosierna - troska o biednych i potrzebujących jako weryfikacja naszego chrześcijaństwa. Ewangeliści - Mateusz, Marek i Łukasz opisują Ostatnią Wieczerzę jako fakt Ofiary Pana Jezusa Ojcu i dzielenie chleba i wina Jako Ciała i Krwi Chrystusa - "to czyńcie na Moją pamiątkę." A św. Jan podkreśla fakt umycia nóg uczniom - "abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem." - J 13,15. Ważna jest każda część Mszy św. Warto przyjść nieco wcześniej, nie w ostatniej chwili, wsłuchać się w obecność Boga, rozgrzać się Jego Miłością, bo jeśli rozpoczniemy Mszę nierozmodleni, zimni, łatwo popadniemy w rutynę. Ważne jest samo wejście do kościoła, znak krzyża święconą wodą (gładzi grzechy powszednie).

W czasie spowiedzi powszechnej - aktu pokutnego, stajemy przed Bogiem w prawdzie o sobie, wyznajemy swoje słabości i popełnione grzechy ufni w wielką miłosierną Miłość Boga. Owocne uczestniczenie we Mszy bardzo zależne jest od otwarcia serca na Bożą Miłość. Jedynie wtedy, gdy serce człowieka otwiera się na nią Bóg bardziej działa w duszy i całym życiu człowieka. Warto pamiętać, że szczery akt pokutny, żal ze względu na miłość Bożą, gładzi nasze grzechy powszednie. Modlitwa chwały (Gloria)- nie myślimy o sobie, naszych prośbach, po prostu chwalimy Pana Boga, uwielbiamy Go. Modlitwa chwały jest modlitwą uzdrowienia. Jest to najwspanialsza modlitwa wielbiąca, w której o nic nie prosimy, ale stajemy w zachwycie wobec świętości Boga, tego, który Jest, Trójjedynego. Jeśli skupimy się na Bożej dobroci i miłości, wówczas Bóg będzie mógł uczynić wspaniałe rzeczy w nas, dla nas i przez nas. Hymn chwały pochodzi z IV wieku, a do liturgii został włączony najpierw w Rzymie w V wieku na święta Bożego Narodzenia, a od XI wieku wszedł na stałe do liturgii w niedzielę i święta.

Pamiętajmy o tym, że jeśli chcemy mieć udział w owocach ofiary Chrystusa starajmy się Bogu współofiarować dosłownie wszystko: swoją duszę i ciało, całe swoje życie pełne radości i smutków, trosk i niepokojów, a może cierpienia i bólów. Złóżmy na ołtarzu całą nędzę ludzi bliskich, wszelkie dzieła, wszelką podejmowaną przez Ciebie i najbliższych działaność. Niech Twoja dusza odczuje jedność i złączenie Twojej ofiary z ofiarą Pana Jezusa, gdyż to, co nie jest ofiarowane, nie jest przeistoczone. Dlatego też odchodzi tak wiele ludzi ze Mszy z pustymi rękoma. Proboszcz z Ars mówił: "Mój czynny udział w ofierze Mszy św. polega na składaniu wraz z kapłanem osobistej ofiary, z własnego życia, z własnej woli, moich pragnień, z jakiegoś bodaj małego umartwienia, fizycznego czy moralnego cierpienia, a wszystko razem z Chrystusem, przez Chrystusa, i w Chrystusie." Wsłuchujmy się w Słowo Boże, prośmy Ducha Świętego abyśmy przyjęli je sercem, wówczas przyniesie ono obfite owoce, a nie słuchajmy tylko tego, co sami chcemy usłyszeć, bo Duch Święty prowadzi nas ku nieustannej odnowie umysłu, zastępuje w nim nasze myśli, myślami Bożymi. Spróbujmy przyjąć postawę Maryji, która rozważała Słowo w sercu. Żydowski nauczyciel powiedział do swego ucznia: "Nie chodzi o to, żebyś rozumiał, chodzi o to, żebyś pamiętał - zrozumienie daje Bóg, czasami stopniowo, czasem w zaskakujących momentach i to przez całe życie." Odpowiedzią na wysłuchane Słowo Boże jest wyznanie wiary - Credo - Skład Apostolski. Do liturgii zostało wprowadzone w IX wieku i zawiera najważniejsze elementy Historii Zbawienia.

Modlitwa wiernych kończy liturgię Słowa. Rozpoczyna się następnie liturgia Eucharystyczna. Przeistoczenie, to wiara w obecność samego Boga podczas tego momentu, kiedy dokonuje się ofiara bezkrwawa na ołtarzu, na pamiątkę śmierci Jezusa Chrystusa. Jest to czas, kiedy niebo łączy się z ziemią. Kiedy raduje się całe niebo. Najpiękniej powiedział o tym św. o. Pio - "Gdyby ludzie wiedzieli, że podczas przeistoczenia na ołtarzu obecne jest całe niebo, wówczas kościoły byłyby pełne modlących się ludzi." Komunia święta jest to czynne włączenie się w ofiarę Mszy. Jesteśmy wówczas szczególnie obdarowywani przez Jezusa Chrystusa, który pomnaża naszą wiarę, uświęca naszą miłość i nadzieję, udziela mądrości życia, obdarza pokojem. Uczestnictwo we Mszy jest darem niezmierzonego Miłosierdzia Bożego, darem niepojętym dla ludzkiego rozumu, darem nieocenionym ale i o skutkach niedocenionych. Dlatego też powinniśmy godnie uczestniczyć i nieustannie Bogu za to dziękować. Ale Msza św. jest też szczególnym czasem upraszania Bożego błogosławieństwa dla siebie, dla rodziny, dla tych, za których się modlimy. Źródło Mszy św. - Eucharystii jest w Bogu i do Boga powraca. Po Eucharystii wrócimy do swoich domów i do świata przemienieni i umocnieni łaską Bożą, aby móc w życiu codziennym wzrastać do świętości i przekazywać innym Dobrą Nowinę o "nadziei, która zawieść nie może." Nieśmy prawdziwą miłość, pokój i radość do wszystkich ludzi. Na koniec piękne słowa Jana Pawła II - "Eucharystia jest bramą nieba, która otwiera się na ziemi"!

Danusia Błoniecka, 20.09.2005